FLASH NEWS
The Serbian myth about Kosovo according to German historian, Holm Sundhaussen!
2025-06-30 00:38:25 / IDE
June 28! The holy day of Serbia and Serbs, named as the Day of Saint Vidovdan! This day commemorates the Battle of Kosovo on June 28, 1389 between the Balkan forces and the military troops of Sultan Murat I of the Ottoman Empire. It is a fact that this battle, this day, has been mythologized to the highest possible degree and has produced so many dramas, victims and tragedies in the Balkan conflicts, especially between Serbs and Albanians. And it must be said that for almost two centuries the day of June 28 has been used many times as a symbol of Serbian mythology for the purpose of manipulating opinion within and outside the borders of the Serbian state.
On June 28, 1914, St. Vidovdan's Day, the assassination attempt against the Austro-Hungarian crown prince, Franz Ferdinand, and his wife, Sofia, was prepared and carried out. Why was that assassination attempt carried out on that very day? To convey the message inspired by the Serbian myth of Vidovdan, that "Serbia can no longer bear to be sacrificed" with the Austro-Hungarian protectorate in Bosnia and Herzegovina. This assassination became the cause of the beginning of World War I. Later, France, as the host of the Peace Conference, opened that conference in Versailles on June 28, 1919. This also happened because France wanted to use the Serbian Vidovdan as a symbol of victory in the war, which began on that day five years earlier. While Serbia itself had tried to commemorate Vidovdan, it only achieved this in the 1930s, when it had consolidated its rule in Kosovo under the former Yugoslav Kingdom.
Even Joseph Stalin published the so-called Informbureau letter on June 28, 1948. Always to remind the Serbs that they had to react against Tito and overthrow him from power. Saint Vidovdan served him to mobilize the Serbs for the overthrow of Josiph Tito, but this did not happen.
However, it is Serbia, its state, its church, its academy, that used Saint Vidovdan as a myth and as a motive and tool for the homogenization of the Serbian people and nation against other peoples of our region, especially against the Albanians. Whenever Serbia has undertaken military and police campaigns of ethnic cleansing against the Albanians, it has called upon the myths of the Battle of Kosovo on June 28, 1389. The last one was Slobodan Milosevic, who gathered over a million citizens of Serbia in Kosovo on June 28, 1989 and swore “to defend Kosovo” against the Albanians!
Autorë të shumtë të huaj, por edhe serbë dhe shqiptarë e kanë trajtuar këtë fenomen në mënyrat e tyre kritike, shumë kritike, ose reflektive. Sigurisht që shumica e autorëve të Serbisë e kanë mbrojtur idenë e Kosovës si “djepi i popullit dhe shtetit serb”, si “Jeruzalemi i Serbisë”, si “toka e shenjtë serbe”, si “zemra e atdhut të serbëve” etj. Por nga të gjitha elaborimet e kësaj ngjarjeje më ka tërhequr vëmendjen më së shumti trajtimi dhe interpretimi që i bën asaj një profesor i shquar i historisë së Europës Lindore dhe Juglindore, Holm Sundhaussen. Paraprakisht dua t’ju them se profesor Sundhaussen ishte një studiues sqimatar më i madhi për historinë e rajonit tonë. Ai është marrë jo vetëm me mitet ballkanike e sidomos ato serbe, jo vetëm me zhvillimet historike politike te ne, por në detaje ka studiuar gjithashtu çeshtjet e zhvillimit ekonomik e social, kulturor e gjuhësor, si dhe demografik të popujve të Europës Juglindore, sidomos të Serbisë. Eshtë studiuesi më i kompletuar i historisë sonë të përbashkët në shtetet e rajonit tonë e sidomos të historisë së shtetit serb.
Vetëm një shembull po sjell. Në vitin 2007 Holm Sundhaussen botoi në gjermanisht librin e tij të kontestuar në Beograd, “Historia e Serbisë”, në të cilin e zhvesh këtë histori prej miteve dhe mitologjisë së ngulitur thellë në kulturën, tregimtarinë dhe interpretimin e autorëve serbë. Sapo ai libër u botua, mediet e Beogradit e kudo që jetojnë serbët reaguan me nervizizëm për atë që ata e quanin “lëndim dhe fyerje ndaj serbëve dhe historisë së tyre”! Ministria e Punëve të Jashtme në Beogrd thirri ambasadorin gjerman dhe i dorëzoi një notë protestë për atë që kishte shkruar Holm Sundhaussen. Debati vazhdoi me muaj. Ndërkohë autori i historisë së vërtetë të Serbisë i mblodhi të gjitha reagimet që ishin publikuar në mediet serbe e më gjerë, shënoi emrat e të gjithë atyre autorëve që kishin shkruar dhe i ftoi ata në një takim në Beograd për t’u ballafaquar me të vërtetën e shkruar. Mbajti një referat prej 22 faqesh, në të cilin ai u shpjegoi historianëve të Serbisë se çfarë ishte historia, ku ndryshon ajo nga mitologjia dhe si duhet shkruar e vërteta historike, pa u ndikuar nga mitet folklorike.
Por le të kthehemi te pikëpamjet e Holm Sundhaussen sa i përket Betejës së Fushë Kosovës të 28 qershorit 1389. Ai shkruan: “Kosova, si një pikë qendrore mentale e Serbisë së mesjetës, pra si vend “i tregimeve hyjnore të popullit serb”, “si Jeruzalemi i Serbisë”, po ashtu si kujtesë e Betejës në Fushën e Mëllenjave, krijon dy pjesë themeltare të miti serb. (Kjo e krahasuar me punimet e Zoran Janjetoviç). Njëra është se Beteja e vitit 1389 shihet si akt vdekje dhe asgjësimi në gjykimin e Zotit, trajtohet si rënie, si vuajtje dhe gatishmëri për t’u sakrifikuar. Ndërsa në anën tjetër, shkruan Sundhaussen, ajo betejë shihet si ringritje, si rithemelim i perandorisë tokësore dhe hakmarrje për atë çka populli serb vuajti në atë betejë”. Më tej ai e zbërthen mesazhin e mitit serb të kësaj beteje me padrejtësinë që i bëhet popullit serb e gatishmërinë e tij për t’u vetësakrifikuar, duke pasur parasysh vrasjen në betejë me Sulltanin të Princ Llazarit, ose gatishmërinë e Millosh Obiliçit për t’u hakmarrë, si dhe të “tradhëstisë” së Vuk Brankoviçit.
Interpretimi i Holm Sundhaussen është se për atë Betejë ka shumë pak ose aspak informacion të kronikanëce të luftës. Gjithçka, shkruan ai është në gojëdhëna. Edhe mbledhja e folklorit nga ana e gjuhëtarit Vuk Karaxhiç, shihet prej tij si një punë e paargumentuar. Madje shkruan dhe thotë se këngët që ai mblodhi nuk kanë burimin se nga vijnë. Ndërkohë që kronika e kësaj beteje është shkruar disa dekada më vonë, vëren Sundhaussen. Ai bën krahasimin e kësaj beteje me betejat e tjera të kësaj periudhe dhe arrin në përfundimin se dy prej tyre ishin më të rëndësishme sesa ajo në Fushën e Mëllenjave. P.sh përmend Betejën e vitit 1448, për të cilën thotë se ishte e sukseshme dhe më e madhe sesa Beteja e vitit 1389. Megjithatë në historinë e Serbisë iu dha vend kësaj të fundit. Arsyeja? Nevoja për përdorim politik të saj.
Pak a shumë të njëjtat argumente përdor edhe historiani britanik, Noel Malcolm, kur përcakton dhe provon me fakte se pse Kosova nuk është djepi shpirtëror i shtetit dhe popullit serb. Ai shkruan se as shteti dhe as kisha e Serbisë nuk lindën për herë të parë në territorin e Koovës. Shteti i parë serb lindi në Rashkë, ndërsa kisha serbe u krijua në një fshat afër Kragujevacit. Prandaj shkruan Malcolm, nuk mundet që Kosova të ishte e të jetë “djepi shpirtërë i popullit dhe i shtetit të Serbisë”! Duke sjellë argumente si këto, historianë të tillë me emër dhe famë europiane, e kanë zhveshur historinë e Serbisë nga mitet dhe kësisoj dhanë një kontribut të jashtëzakonshëm për interpretimin real të kësaj historie. Ndërkohë që historiani tjetër gjerman, Konrad Clewing, i trajton mitet si mjet ndikimi edhe në etnostrukturën e Kosovës, duke arritur në përfundimin se megjithatë “Kosova është ose jo homogjene me popullsi shqiptare, po aq sa është e tillë Gjermania me popullsi gjermane”!
Parimi themelor i konceptit të historisë për Holm Sundhaussen është vendosja në themel të saj të njeriut. Duke e zgjeruar pikëpamjen e tij në këtë aspekt ai shkruan se “Nuk ka territore të pushtuara ose jo të pushtuara. Të pushtuar ose jo të pushtuar janë njerëzit që jetojnë në ato territore”. Ndërsa duke iu referuar Betejës së Fushë-Kosovës ai e sheh atë si tendencë të Serbisë për të krijuar mitin e “popullit hyjnor”! Shqiptarët dhe grekët ushqejnë “të qenit banorët e parë të gadishullit”. Ndërsa serbët mitin e “të qenit hyjnor”, si askush tjetër, unikë. Ndërsa betejën e Car Llazarit me Sulltanin Sundhaussen e sheh si moment vendimi në dilemën “nëse princi serb do të luftonte për perandorinë tokësore të trashëguar nga Nemanjët dhe Stefan Dushani, apo në vend të kësaj do të ngrinte një kishë, me të cilën shihej krijimi i një perandorie ose mbretërie hyjnore serbe. Virtualiteti kësisoj shndërrohet në legjendë, legjenda në mit dhe miti përdoret si mjet lufte dhe beteje.
Eshtë interesant sesi Sundhaussen e trajton nga pikëpamja psikologjike zhvillimin e ngjarjeve. Edhe vrasjen e Car Llazarit ai e sheh si çeshtje nderi për t’u përballur në dyluftim me Sulltan Mratin I. Në këtë moment ai shkruan se Car Llazari mendoi sipas dilemës:- Nëse duhej të luftonte me ushtri për të mbrojtur “mbretërinë serbe”, ndonëse ai nuk ishte pasues i perandorisë, e cila kishte perenduar në vitin 1371, apo të binte në betejë si dishepull i krijimit të një mbretërie imagjinare hyjnore për serbët. Zgjodhi martirizimin, viktimizimin si model të mbretëërisë së “përjetshme”, shkruan Holm Sundhaussen. Dhe më pas përshkruan se si dhe pse emri i Car Llazarit u bë mit. Ai citon teologun serb, Nikolaj Velimiroviç, i cili shkruante se “Asnjë popull kristian nuk ka në historinë e tij, çfarë populli serb ka. Asnjë popull nuk ka një Kosovë... Kosova është një rast unik në historinë dymijë vjeçare të krishterimit”, citon Sundhaussen të ketë shkruar teologu serb i lartpërmendur dhe i shpallur shenjt nga Sinodi i Kishës Ortodokse Serbe në vitin 2003.
Edhe sa i përket Millosh Obiliçit, Sundhaussen e shpjegon aktin e tij të vrasjes së Sulltanit me sedrën dhe egon e tij, për t’u dëshmuar. Baxhanaku i tij, Vuk Brankoviç, kishte nxjerrë fjalë se Milloshi “ishte një tradhtar, që punon për turqit”! Dhe ky i fundit për ta dëshmuar veten jo si “tradhtar”, por “si hero” në përfundim të betejës hyn në mirëbesim në çadrën e Sulltanit dhe e vret atë. Motivimi i këtij akti provon në fakt një sindromë të trashëguar edhe sot nga individë dhe grupe individësh, të cilët vendosin veten gjithnjë në provë, për t’u dëshmuar te të tjerët për aftësitë ose për cilsitë që ata kanë. Eshtë aq e përhapur një sindromë e tillë, sa nuk ke pse të mos e besosh edhe në rastin e Millosh Kopiliçit.
Sipas historianit të njohur, Sundhaussen, miti i Betejës së Fushë-Kosovës nisi si akt i grumbullimit të folklorit rreth kësaj ngjarjeje dhe përfundoi në shekullin e XIX në një mit kombëtar. Deri aso kohe ngjarja u transmetua përmes folklorit. Madje edhe në rapsoditë e kelmendasve në Shqipëri dhe te shqiptarët në Kosovë. Pas studimit të këtij folklori prej Vuk Karaxhiç, ajo u shndërrua në një ide fikse, sipas së cilës e gjithë bota rrotullohet rreth Fushë-Kosovës së 28 qeshorit 1389 e në kohën e sotme, rreth Serbisë e serbëve. Për ta shndërruar në mit këtë betejë, nisën që prej vitit 1870 e këtej të zhvillohen manifestime, përkujtimore, të shkruhen tregime, të bëhen gravura dhe tabllo të pikturës, të bëhet muzikë e në shekullin e 20-të edhe filma. Car Llazari u konsiderua si i pari dhe i vetmi pasues i Krishtit në botë. Teologë, historianë, artistë, kineastë, regjizorë, piktorë, skulptorë, shkrimtarë, priftërinj, politikanë, akademikë, historianë, psikologë e profesorë të Serbisë u përfshinë në dalldinë e kultivimit të këtij miti, aq sa e çuan Serbinë në shumë fushata ushtarake, beteja e luftëra kundër popujve fqinjë të saj, në përpjekjen e saj për ta krijuar “serbinë e Madhe”!
Duke e interpretuar konjukturën e këtij miti, Holm Sundhaussen përmend rastin e fundit, kur Milosheviçi organizoi përkujtimoren e 600 vjetorit të Betejës në Fushë-Kosovë më 28 qeshor 1989, në të cilën deklarohet se “Ne do ta fitojmë betejën për Kosovën, pa marrë parasysh pengesat me të cilat përballemi brenda dhe jashtë vendit”. Ndërkohë që citon gjithashtu fjalën e Milosheviçit para turmave në Beograd me 19 nëntor 1988, kur ai imitoi Gëbelsin e Hitlerit. Milosheviç thoshte atë kohë se “Serbia ose do të bëhet e madhe, ose nuk do të ekzistojë fare”! Më pas u elaboruan, shkruan Sundhaussen, idetë për fertilitetin e nënave shqiptare në Kosovë, duke u konsideruar si akt genocidi kundër Serbisë dhe serbëve. Madje ai citon një prej anëtarëve të Lidhjes së Shkrimtarëve të Serbisë, kur shkruante se “Në 600 vjetorin e Betejës në Kosovë ne shpallëm se Kosova është dhe do të jetë serbe dhe kjo nuk varet nga fertiliteti i shqiptarëve ose mortaliteti i serbëve. Aty është derdh aq shumë gjak serb dhe gjenden aq shumë relike hyjnore, sa që Kosova gjithmonë do të jetë një territor serb, edhe nëse në këtë vend nuk do të jetojë asnjë serb”!
Meanwhile, treating this event with a modern-day resonance, Sundhaussen also addresses the rational thinking elite in Serbia. He quotes, for example, Bogdan Bogdanović, who wrote a letter to the Central Committee of the League of Communists of Yugoslavia immediately after Stambolic’s dismissal in November 1987. In that letter, Bogdanović wrote: “The Serbs are tired of the national drama and of this daily politics that plagues them. They are tired of their history, which the Serbs do not understand and yet marvel at. They are tired of the difficult, tragic and thoughtless wars.” Sundhaussen also quotes Danica Drašković, who at the height of the Bosnian war in 1994 wrote that "Serbian peasants do not need territories, on the contrary they need a life like in America and Germany... From Greater Serbia we have so far only benefited from war, poverty and hunger."
However, Holm Sundhaussen thought at the time (in the early 2000s) that Serbia's separation from the myths about Kosovo is still a distant process. What has happened in these more than two decades and what is still happening today proves this logical conclusion of the distinguished German historian!
Happening now...
The Ukraine summit that ignored the tough questions
Nga Owen Matthews, SPECTATOR
ideas
top
Alfa recipes
services
- POLICE129
- STREET POLICE126
- AMBULANCE112
- FIREFIGHTER128