English
Luaj me Fjalëkryq
Lajme flash

“Kutia e Pandorës” së Zgjedhjeve: Si vidhen votat ndër vite? Nga ‘treni bullgar’ te teknologjitë e epokës moderne

15 Maj 2025, 11:53 / POLITIKË ALFA PRESS

“Kutia e Pandorës” së Zgjedhjeve: Si vidhen votat

Zgjedhjet përfaqësojnë një nga momentet më të rëndësishme të demokracisë. Ato duhet të jenë pasqyra e vullnetit qytetar dhe mekanizmi për të zgjedhur udhëheqësit në mënyrë të lirë dhe të ndershme.

Por çfarë ndodh kur kjo pasqyrë thyhet nga manipulimi, blerja e votës, frikësimi dhe teknologjia në duar të gabuara? Shqipëria, ndonëse formalisht një demokraci funksionale, është përballur ndër vite me akuza serioze për deformim të procesit zgjedhor.

Zgjedhjet e përgjithshme të 11 majit 2025 nuk kanë qenë përjashtim. Përkundrazi, ato e ripërtërinë debatin mbi metodat e vjetra dhe të reja të vjedhjes së votës. Ky artikull i Alfapress.al i hedh një vështrim praktikave që kanë degraduar zgjedhjet në vend, një fenomen që, pavarësisht retorikës zyrtare, vazhdon të minojë themelet e besimit qytetar.

“Treni bullgar” – Një metodë që nuk ndalet

“Kutia e Pandorës” së Zgjedhjeve: Si vidhen votat

Metoda e quajtur “treni bullgar” është një nga shembujt më të rafinuar të manipulimit të drejtpërdrejtë të votës. Ajo përfshin një cikël të organizuar ku një votues hyn në qendrën e votimit me një fletë të votuar nga jashtë dhe del me një fletë bosh, që më pas i jepet votuesit tjetër për të vazhduar procesin. Kjo metodë është e mundur vetëm nëse ka bashkëpunim të heshtur brenda komisionit apo mungesë të vëzhguesve të opozitës.

Në zgjedhjet e 2025-ës, janë raportuar raste të kësaj metode në zona të caktuara të periferive urbane dhe zonave rurale ku kontrolli partiak ndaj administratës zgjedhore është më i lehtë.

Blerja masive e votës – një industri paralele

“Kutia e Pandorës” së Zgjedhjeve: Si vidhen votat

Në vitin 2025, blerja e votës nuk ishte thjesht një fenomen i izoluar, por një praktikë industriale e organizuar mirë. Grupi të rinjsh dhe aktivistësh politikë kanë dokumentuar raste ku:

Vota blihej mesatarisht për 5,000 deri në 20,000 lekë apo edhe më shumë.

Pagesat bëheshin një ditë para zgjedhjeve ose natën e heshtjes zgjedhore.

Vota shpesh “rezervohej” përmes fotografimit të fletës së votuar me telefon, si dëshmi për pagesën.

Qytetarët më të varfër, pensionistët dhe të rinjtë pa të ardhura ishin më të ekspozuarit.

Në shumë raste, blerja e votës u maskua si ndihmë humanitare nga OJF apo subjekte të lidhura me partitë, në formë pakosh ushqimore, ilaçesh apo pagesash për energji.

Presioni mbi administratën dhe kontrolli përmes patronazhistëve

“Kutia e Pandorës” së Zgjedhjeve: Si vidhen votat

Punonjësit e sektorit publik, mësues, infermierë, punonjës të bashkive, përballen me presion të fortë në periudha zgjedhore. Në 2025, presioni u ushtrua përmes:

Thirrjeve nga eprorët, që u kujtonin “detyrimet” ndaj partisë.

Monitorimit nga patronazhistët, një sistem i ndërtuar për të mbledhur të dhëna mbi preferencat politike të individëve.

Kërcënimeve të heshtura, ku mosvotimi “siç duhet” mund të interpretohej si mosbesnikëri politike me pasoja në punë.

Raportet e OSBE/ODIHR për zgjedhjet e kaluara kanë ngritur shqetësim mbi këtë fenomen, dhe praktika vijon të mbetet e pranishme edhe në 2025, pavarësisht reformave të pjesshme.

Mbushja e kutive – një metodë klasike që mbijeton

“Kutia e Pandorës” së Zgjedhjeve: Si vidhen votat

Ndërkohë që teknologjia ka hyrë në procesin zgjedhor, mbushja e kutive me fletë fiktive është një praktikë që nuk është zhdukur. Sipas burimeve të pavarura dhe vëzhguesve vendas, në disa qendra votimi janë raportuar raste ku:

Kutitë ishin të mbushura më shumë se lista e votuesve aktivë.

Komisionerë partiakë bashkëpunonin për të “plotësuar” votat në orët e fundit të ditës.

Fletë të votuara ishin shtuar pas orës 19:00, në mungesë të vëzhguesve të opozitës.

Në një rast të dokumentuar në ambientet e paraburgimit në Durrës, janë raportuar më shumë fletë të gjetura në kuti se qytetarë të regjistruar në listë.

Votues fantazmë dhe manipulimi i listave

Manipulimi i listave zgjedhore është një nga format më pak të dukshme, por shumë efektive të deformimit të rezultatit. Në zgjedhjet e 2025-ës janë konstatuar:

Emra të personave të larguar nga vendi prej vitesh, por që figurojnë si votues aktivë.

Vota të hedhura në emër të personave të vdekur.

Rastet ku një person ka votuar më shumë se një herë me karta identiteti të ndryshme.

Ky manipulim kërkon bashkëpunim brenda institucioneve që mirëmbajnë Regjistrin Civil dhe shpesh kalon pa hetim.

Teknologjia si mjet për kontroll të rezultatit

“Kutia e Pandorës” së Zgjedhjeve: Si vidhen votat

Në zgjedhjet e fundit, u përdor teknologjia e identifikimit biometrik dhe transmetimit elektronik të rezultatit, por pati sinjale për:

Sabotime të pajisjeve të identifikimit, në zona të caktuara ku votuesit nuk mund të skanoheshin.

Shkëputje të qëllimshme të lidhjes me serverat, duke bërë që votat të përpunoheshin në mënyrë të vonuar.

Keqpërdorim të të dhënave personale për qëllime partiake, përmes databazave që përdoreshin për targetim elektoral.

Demokracia në udhëkryq

Zgjedhjet e 11 majit 2025 ishin një provë e rëndësishme për demokracinë shqiptare. Por raportimet mbi manipulimet zgjedhore, nga metodat klasike si “treni bullgar” e deri te kontrollet dixhitale të sistemit, tregojnë se vullneti i qytetarëve vijon të jetë i brishtë dhe i cenueshëm.

Shqipëria nuk ka mungesë ligjesh për mbrojtjen e zgjedhjeve, por ka mungesë vullneti për t’i zbatuar. Derisa të ketë hetime serioze, ndëshkime konkrete dhe transparencë të plotë, vota do të mbetet një instrument i deformuar në duart e pushtetit, dhe demokracia një iluzion i shtrenjtë./Alfapress.al

Po ndodh...

Dua të lexoj më shumë lajme

ide

top

receta Alfa

TRENDING

shërbime

  • POLICIA129
  • POLICIA RRUGORE126
  • URGJENCA112
  • ZJARRFIKESJA128